کشتی یکی از قدیمیترین و فراگیرترین ورزشهای دنیا است و احتمالا در دوران ماقبل تاریخ با تغییر شکل در جنگهای تنبهتن و جایگزین کردن مرگ یا صدمات شدید با یک پیروزی نمادین ایجاد شدهاست. شواهد بسیاری از حضور کشتی در تمامی تمدنهای آغازین بشری وجود دارد. البته اولین بار در یونان باستان به یک ورزش واقعی تبدیل و در سال ۷۰۴ پ.م وارد المپیک شد، در المپیک باستان قهرمان کشتی پس از قهرمان پرتاب دیسک مهمترین پهلوان یونان شمرده میشد، داستان رقابت اودیسه و آژاکس که هومر در ایلیاد روایت کردهاست از قدیمیترین و باشکوهترین داستانهای مربوط به کشتی است.
زمان مسابقه کشتی آزاد و فرنگی
طبق قوانین بین المللی زمان مسابقه
کشتی آزاد و فرنگی برای بزرگسالان امید و جوانان یک زمان 5 دقیقه ای و برای
نوجوانان یک زمان 4 دقیقه ای تعیین شده است . در صورتیکه دو کشتی گیر در وقت قانونی
از نظر امتیاز مساوی شدند بلافاصله کشتی به وقت اضافه 3 دقیقه ای کشیده خواهد شد و
کشتی گیر برنده طبق قانون فیلا مشخص میشود.
سبکهای متنوعی از کشتی در کشورهای مختلف دنیا تمرین میشود.
از مهمترین سبکهای ملی و محلی کشتی میتوان به انواع کشتی با کمربند شامل گلیما
در ایسلند، شوینگن در سوئیس، گوراش در آسیای میانه و نیز سومو و جوجیتسو در ژاپن،
سامبو در روسیه اشاره کرد.
تقریبا تمام کشورهای دنیا دو سبک المپیکی کشتی یعنی کشتی
فرنگی و کشتی آزاد را پذیرفتهاند، تفاوت این دو در آن است که در کشتی فرنگی، که
بیشتر در اروپای قارهای محبوب است، گرفتن پائین کمر و استفاده از پا ممنوع است
اما در کشتی آزاد کشتیگیران اجازه همین اعمال را دارند. مسابقات این دو رشته
زیرنظر فدراسیون بینالمللی کشتی (فیلا) برگزار میشود.
نحوه برد و باخت
1- ضربه فنی
: در این حالت کشتی گیر برنده در جدول مسابقات 4
امتیاز و بازنده 0 خواهد گرفت .
2- در صورتیکه کشتی گیری حریف خود را با اختلاف 10
امتیاز ببرد به برنده 4 امتیاز و به بازنده اگر امتیاز فنی داشته باشد 1 امتیاز
اگر امتیاز فنی نداشته باشد 0 امتیاز تعلق می گیرد.
3- در صورتیکه کشتی گیری حریف خود را با اختلاف کمتر از
10 امتیاز ببرد به برنده 3 امتیاز و به بازنده 1 امتیاز در جدول خواهد گرفت
.
ولی اگر کشتی گیر بازنده امیاز فنی نداشته باشد به برنده
3 امتیاز و بازنده 0 تعلق خواهد گرفت.
مصدومیت و ادامه ندادن به
بازی :
حاضر نشدن به کشتی و اعمال خلاف مقررات انجام دادن موجب
می شود که به برنده 4 امتیاز و بازنده 0 امتیاز داده شود.اگر کشتی گیر در مسابقه 3
اخطاره شود کشتی بلافاصله قطع و در این حالت برنده 4 امتیاز و بازنده 0 می گیرد.
توضیح اینکه :
کلیه مسابقات رسمی در هر وزن به صورت یک حذفی و طبق
مقررات فیلا برگذار خواهد شد.
نام
نام کشتی از کمربندی به نام "کُشتی"
گرفته شده که پارسیان و زرتشتیان هنگام غروب آفتاب به
کمر خود میبستند و در برابر کانون آتش به دعا خواندن میپرداختند. کشتی گرفتن به
معنی کمر یکدیگر را گرفتن است. اصل آن در زبان پهلوی، کُستیک و در زبان فارسی دری
گُشتی خوانده میشود.
این کمربند که زرتشتیان آن را «بندرین» نیز مینامند،
کمربندی است با ۷۲
نخ که از پشم گوسفند توسط زن موبدی بافته میشود. ۷۲ به شش رشته تقسیم میگردد و هر دسته دوازه نخ دارد که هفتاد و
دو اشاره دارد به هفتاد و دو فصل یسنا (یکی از بخشهای اوستا) و دوازده به دوازده
ماه سال و شش اشاره دارد به شش گاهنبار (حبشهای دینی سال). کستی را سه بار برکمر
می بستند که یادآور سه اصل زرتشت یعنی «گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک» بود.
انواع کشتی های محلی در ایران
کشتی پهلوانی یا زورخانهای: در سراسر
ایران
کشتی لوچو: از ورزش
های محبوب روستاهای مازندران است و چون جایزه کشتیگیران را بر نوک یک چوب در وسط
میدان آویزان میکنند به آن لوچو گویند. جایزه؛ قواره پارچه، شال و ترمه و گاهی
گاو یا گوسفند است که به همان چوب وسط میدان بسته میشود.
کشتی لوچو در مازندران
کشتی گیله مردی: این کشتی
در استان گیلان رواج دارد. در این کشتی هر جای بدن حریف با زمین تماس پیدا کند
شکست خورده است. در این کشتی، علاوه بر فون کشتی از ضربات مشت نیز استفاده میشود.
و کشتی گیران گیله مرد تنها یک شلوار تنگ استفاده می کنند و جایزه آن گاو، گوسفند،
پارچه و... است.
کشتی گیله مردی در گیلان
کشتی چوخه در خراسان
کشتی زوران پاتوله در کردستان
کشتی لری در لرستان
کشتی جنگ (یا زوران) در منطقه
الیگودرز
کشتی بغل به بغل در قزوین
کشتی عاشیرما در آذربایجان شرقی
کشتی گوراش یا ترکمنی در مناطق ترکمننشین
کشتی عربی در میان ایلات و عشایر خوزستان
کشتی کمربندی در استان اصفهان
کشتی لشکرکشی در استان یزد
کشتی کج گردان در سیستان و بلوچستان به ویژه در روستاهای شهرستان زابل
کشتی دسته بغل
در استان فارس بویژه منطقه ارسنجان
کشتی کمری در آذربایجان و ترکهای قزلباش
کشتی ازاد
کشتی آزاد یکی از روشهای کشتی گرفتن است که در سراسر
دنیا تمرین میشود و به همراه کشتی فرنگی یکی از دو سبک کشتی است که در بازیهای
المپیک برگزار میشود. منشأ اصلی کشتی آزاد در کشتی کَچ اَز کَچ کَن و کشتی کچ است
که در سدهٔ ۱۹
میلادی در بریتانیا و ایالات متحده آمریکا توسعه یافت و یکی از سرگرمیهای جذاب و
مردمی در جشنها به شمار میرفت. قوانین کشتی آزاد هنوز هم تقریباً مشابه کشتی کچ
است با کمی محدودیت برای انجام بعضی حرکات خطرناک.
در کشتی آزاد همچون کشتی کچ و کشتی فرنگی هدف اصلی
چسباندن شانه حریف بر تشک است که به پیروزی فوری (ضربه فنی) منجر میشود و برخلاف
کشتی فرنگی کشتیگیران اجازه گرفتن پای حریف و استفاده از پای خود را دارند.
مسابقات کشتی آزاد از المپیک ۱۹۰۴ وارد المپیک شد و از المپیک ۲۰۰۴ رقابتهای این رشته در بخش زنان نیز
برگزار میشود.
مقررات
بر اساس مقررات بینالمللی هرگونه گرفتن، ضربه زدن و
پرتاب کردن ملایم حریف مجاز است. اما هر نوع گرفتنی که زندگی یا سلامتی اعضای حریف
را به خطر بیندازد مانند گرفتن گلو ممنوع است. همچنین استفاده از لگد، مشت، کله
زدن و گرفتن دوبنده ممنوع است. نقض قانون منجر به گرفتن اخطار به کشتیگیر میشود
و سه اخطار کشتیگیر را از ادامه مسابقه محروم میکند. در هنگام نقض شدید مقررات
کشتیگیر را میتوان بیدرنگ از مسابقه اخراج کرد.
مسابقات میبایست روی تشک کشتی که حداقل ۹ متر قطر دارد برگزار شود.
اوزان
دستههای وزنی کشتی آزاد و فرنگی یکسان است و تاکنون
چندین بار تغییر کردهاست. از سال ۲۰۰۲ به این سو رقابتهای کشتی فرنگی [و آزاد] در رده سنی
بزرگسالان در هفت وزن ِ ۵۵
کیلوگرم، ۶۰ کیلوگرم، ۶۶ کیلوگرم، ۷۴
کیلوگرم، ۸۴ کیلوگرم، ۹۶
کیلوگرم، ۱۲۰ کیلوگرم برگزار میشود. در ردهٔ نونهالان (۱۴ و ۱۵ سال) در ده وزن از ۲۹ تا ۸۵
کیلو، در ردهٔ نوجوانان (۱۶
و ۱۷ سال) در ده وزن از ۳۹ تا ۱۰۰ کیلو و در جوانان (۱۸ تا ۲۰
سال) در ۸ وزن از ۴۶ تا ۱۲۰
کیلوگرم برگزار میشود.
کشتی فرنگی
کشتی فرنگی یکی از سبکهای کشتی آماتور است که در سدهٔ ۱۹ میلادی در فرانسه ابداع شد و هرچند
نام گِرِکو-رومن (یونانی-رومی) برای آن برگزیده شد، اما پیش از آن تمرین نمیشد،
چراکه کشتی یونانیها و رومیهای قدیم بیشتر به کشتی آزاد شباهت داشت.
در کشتی فرنگی استفاده از پا برای به زمین زدن حریف و
گرفتن پائین کمر ممنوع است و بقیه مقررات آن مشابه کشتی آزاد دیگر سبک المپیکی
کشتی است. این رشته در تمام ادوار المپیک به جز المپیک ۱۹۰۰ پاریس و المپیک ۱۹۰۴ لس آنجلس برگزار شدهاست.
اجرای فن پنج امتیازی کنده فرنگی در قهرمانی
کشتی امریکا 2004
اوزان
دستههای وزنی کشتی آزاد و فرنگی یکسان است و تاکنون
چندین بار تغییر کردهاست. از سال ۲۰۰۲ به این سو رقابتهای کشتی فرنگی [و آزاد] در ردهٔ سنی
بزرگسالان در هفت وزن ِ ۵۵
کیلوگرم، ۶۰ کیلوگرم، ۶۶ کیلوگرم، ۷۴
کیلوگرم، ۸۴ کیلوگرم، ۹۶
کیلوگرم، ۱۲۰ کیلوگرم برگزار میشود. در ردهٔ نونهالان (۱۴ و ۱۵ سال) در ده وزن از ۲۹ تا ۸۵
کیلو، در ردهٔ نوجوانان (۱۶
و ۱۷ سال) در ده وزن از ۳۹ تا ۱۰۰
کیلو و در جوانان (۱۸
تا ۲۰ سال) در ۸ وزن از ۴۶
تا ۱۲۰ کیلوگرم برگزار میشود.
تاریخچه کشتی:
ورزش کشتی یکی از باسابقه ترین رشته های ورزشی است که در
نزد ملل گیتی از دوران باستان به شکل های مختلف برگزار می شده و تقریباً در هیچ
ایل و قبیله و روستا و شهری نیست که این ورزش برای مردم آشنا نباشد . با اطمینان
می توان گفت که زور آزمایی و کشتی گرفتن از دورانهای نخستین ظهور انسان بر روی کره
زمین مورد توجه بوده و در اوغات فراقت یا در جنگها و نزاعها به شکلی طبیعی و غریزی
اجرا می شده است .
انسان شاید نخستین درس راه و رسم کشتی گرفتن و زورآزمایی
کردن را از حیوانات آموخته باشد . وقتی انسان نخستین دریافت که به کمک قدرت بدنی و
زوربازوی خود میتواند بهتر بر حریفان و حیوانات مهاجم چیره شود بیشتر به اهمیت
کشتی پی برد . بنابراین بخشی از اوغات فراغت انسانهای اولیه با کشتی گرفتن سپری می
شد تا مهارت و آمادگی لازم را در این فن پیدا کنند و در وقت نیاز بکار ببرند
.
کشتی در طول تاریخ
بسیاری از کتیبه هایی که از روزگاران قدیم و در حدود پنج
هزار سال پیش به جای مانده و توسط باستان شناسان کشف شده است ثابت میکند که کشتی
در میان مصریان و آشوریان رواج بسیار داشته و دارای قاعده و مقررات مخصوصی بوده
است .
کشتی در زورخانه،اواخر دوره قاجار
از بین النهرین و مصر فنون کشتی به مناطق دور و نزدیک
آسیا و روم و یونان راه پیدا کرد و در هر جا گسترش و تکامل بیشتری یافت . مربیان
کشتی در یونان باستان مراحل اجرای هر فن کشتی را به صورت چند نقاشی در حالات مختلف
بر روی صفحات کاغذ پاپیروس نقاشی می کردند و به کمک آنها شاگردان خود را تعلیم می
دادند .
با رواج کشتی در یونان مسابقات مربوط به آن نیز از سال 704
قبل از میلاد به مواد پنجگانه بازیهای المپیک باستان
افزوده شد . مسابقات پنجگانه در بازیهای المپیک
یونان باستان که پنتاتلون گفته می شد عبارت بود از دویدن – پریدن – پرتاب نیزه –
پرتاب دیسک و کشتی گرفتن .
قوانین اولیه کشتی در یونان باستان چنین بود که هر کسی
سه بار زمین بخورد مغلوب به حساب می آید . ولی در بیشتر کشتیهای باستانی رسم بر
این بود که اگر هر قسمت از بدن البته به جز کف پاها با زمین تماس پیدا کند آن کشتی
گیر بازنده اعلام شود .
از مشهورترین پهلوانان و کشتی گیران یونان در قرن ششم
پیش از میلاد پهلوانی بود به نام میلو از اهالی کروتون . در 6 دوره پیاپی از
بازیهای المپیک به مقام قهرمانی رسید و در 32 مسابقه بزرگ پهلوانی هم حریفان خود
را شکست داد تا بلند آوازه ترین کشتی گیر زمان خود باشد .
در قاره پهناور آسیا ورزش کشتی در میان قبایل و ایلات و
عشایر همواره رایج بوده و محبوبیت بسیار داشته است اما رواج این ورزش در مغولستان
– ژاپن – ایران و هندوستان بیشتر از دیگر مناطق
آسیا بوده و هنوز هم هست .
کشتی در ایران
در ایران قدیم کشتی گرفتن و زور آزمایی کردن اهمیت بسیار
داشته است و این ورزش در زندگی و سنتهای ما ایرانیان به قدری ریشه دوانده که تبدیل
به یک ورزش ملی شده است .
کشتی گیران زورخانه در دوره
قاجار
کشتی و ورزش باستانی در دوران صفویه و زندیه رونق زیادی
در ایران یافت به طوری که در هر شهر صدها پهلوان بنام وجود داشت. در دوران قاجاریه
علاقه به این ورزش چنان زیاد شد که در دوران ناصرالدین شاه شخصی به نام «صاحب
الدوله» مأمور توسعه ورزش کشتی شد و در تمامی
روزهای تعطیل پهلوانان در میادین شهر به کشتی گرفتن میپرداختند. مسابقات کشتی
پهلوانی برای انتخاب پهلوان پایتخت از همین ایام آغاز شد و بعدها به صورت یک سنت
جاری همهساله درآمد. محمدصادق
بلورفروش، ابراهیم یزدی معروف به یزدی بزرگ، پهلوان اکبر خراسانی، حسین یوزباشی،
سید حسن رزاز، سید اسماعیل کالسکهساز از کشتیگیران و پهلوانان معروف آن زمان
بودند.
از زمان رضا شاه زورخانه با فرهنگ جدید رونق بیشتری گرفت
و در کنار زورخانهها، باشگاهها و ورزشگاهها هم شکل گرفتند. از سال ۱۳۱۸ با مطرح شدن مقررات بینالمللی کشتی،
تغییر و تحولاتی در شیوه کشتی گرفتن و طرز لباس پوشیدن کشتیگیران پدید آمد.
درباره کلمه کشتی باید گفت که زرتشتیان و پارسیان باستان
هنگام غروب آفتاب بندی به کمر خود می بستند و در برابر کانون آتش به دعا خواندن می
پرداختند . آن کمربند کستی نامیده می شد و کشتی گرفتن هم از این کلمه آمده به معنی
کمر یکدیگر را گرفتن . البته واژه کستی هم در طی زمان تبدیل به کشتی شده است و
امروزه برای نامیدن این ورزش که زورگری و زور آزمایی است به کار میرود
.
تاریخ پهلوانی ایران سرشار از نامهای آشنایی است که قدرت
بدنی و نیروی خود را در راه مبارزه با بی عدالتی و دفاع از مظلومان بکار برده اند
. از پهلوانان قدیم پوریای ولی – عبدالرزاق – مفرد قلندر – فیله همدانی – شمس محمد
– محمد مالانی و یوسف ساوی شهرت و محبوبیت بیشتر دارند و از پهلوانان دوره معاصر میتوان
به نامهای مشهوری همچون ابراهیم یزدی – اکبر خراسانی – حاج محمد صادق بلور فروش و
حاج سید حسن رزاز اشاره کرد .
موقعیت کشورها
در مسابقات جهانی و بازیهای المپیک هر بار حدود 500 کشتی
گیر قوی هیکل و زورمند از سراسر دنیا قدم به میدان مسابقه می گذارند که در آن میان
کشورهای شوروی – آمریکا – آلمان – بلغارستان و ایران از قدرتهای برتر کشتی جهان به
شمار می روند .
معروفترین کشتی گیران جهان
جورج هاکن اشمیدت معروف به شیر روسی . این پهلوان به مدت
10 سال ( از سال 1898 تا سال 1908 ) از هیچ حریفی شکست نخورد . در سال 1968 در سن
91 سالگی در گذشت .
یاشار دوغو کشتی گیر معروف ترکیه و فاتح مدال طلای
المپیک 1948 ( در وزن 73 کیلو ) و قهرمان جهان در سال 1951 .
تدیا شویلی ( شوروی ) ازبهترین کشتی گیران جهان در دهه
1970 که در وزنهای 82 و 90 کیلوگرم کشتی می
گرفت . او در فاصله سالهای 76 – 1971 تعداد 6 مدال طلا از بازیهای المپیک و
مسابقات قهرمانی جهان به گردن آویخت .
حمید کاپلان ( ترکیه ) کشتی گیر سنگین وزن و قهرمان
المپیک 1956 و قهرمان جهان در سال 1958 .
الکساندر مدوید ( شوروی ) برنده مدال طلا در المپیک های
1964 – 1968 – 1972 و قهرمان دنیا در سالهای 1962 – 1963 – 1967 – 1969 – 1970 و
1971 . افتخارات و پیروزمندیهای او در تاریخ کشتی جهان بی نظیر است
.
واتانابه ( ژاپن ) تنها
کشتی گیر بدون شکست جهان و قهرمان المپیک و دنیا در سالهای 1964 – 1962 . او در طی سالهای ورزش خود 186 کشتی در میدانهای ملی و بین
المللی گرفت و در هیچ یک از آنها مغلوب نشد .
کشتی ایران
ورزش کشتی در ایران طرفداران بسیار زیاد دارد و ورزش ملی
ما محسوب می شود . این ورزش از قدیم در زورخانه ها رواج داشته است ولی مسابقات
کشتی زورخانه ای رفته رفته به خارج از گود زورخانه منتقل شده و به صورت آزاد و
فرنگی گسترش یافته است .
ایران از سال 1948 ( المپیک لندن ) قدم به صحنه های بین
المللی نهاد و به عنوان یک قدرت قابل حساب و درجه اول مطرح شد
. درخشانترین پیروزی ایران 2 بار کسب مقام قهرمانی جهان
در سالهای 1961 ( یوکوهاما ژاپن ) و 1965 ( منچستر
انگلستان ) بوده است . ضمن آنکه در قاره آسیا هم کشتی ایران همواره درخشش داشته و
اغلب به مقام قهرمانی دست یافته است .
درخشش حمید سوریان در المپیک
2012 لندن
مشهورترین کشتی گیران ایران
از میان پهلوانان و کشتی گیران آزاد و فرنگی ایران که در
مسابقات قهرمانی جهان و بازیهای المپیک مدال گرفته اند میتوان به این نامهای آشنا
اشاره کرد :
جهان پهلوان غلامرضا تختی – عباس زندی – حبیبی – سیف پور
– محمد علی صنعتکاران – منصور مهدی زاده – عبدالله موحد – ابراهیم جوادی – شمس
الدین سید عباسی – محسن فرح وشی – منصور برزگر – محمد رضا نوایی – رضا سوخته سرایی
– محمد حسین محبی – مجید ترکان – عسکری محمدیان – علیرضا سلیمانی – برادران خادم و
...
لباس و کفش کشتی گیران
لباس کشتی گیران یک دو بند است که یک کشتی گیر
رنگ آبی و دیگری قرمز را انتخاب کرده به تن می کند . کفش کشتی گیران نیز کفش بدون
پاشنه ایست که مخصوص کشتی ساخته می شود.
لباس کشتی گیران
داوران مسابقات، لباس سراپا سفید می پوشند و مچ آستین
های آن ها یکی به رنگ آبی و دیگری به رنگ قرمز است. داور با بلند کردن هر کدام از
دست ها امتیاز هر ورزشکار آبی یا قرمز را مشخص می کند.
از قدیم ترکها و کردهای استان برای این کشتی اهمیت خاصی قائل بودند و در پرورش پهلوانان این رشته میکوشیدند این رشته به طور سنتی در مراسم عروسی ایام نوروز در روستاها برگزار شد بعدها توسعه و رواج پیدا کرد و مسابقات آن تقریبابهطورمرتبدرنواحیشمالیاستانوگاهدرمشهدبرگزارمیشود.
کشتی گیران به این ترتیب اجرا میکنند ابتدا کشتی گیران جبهای از برک سیاه پارچه ابریشمی خشن که به آن چوخه میگویند به تن میکنند (البته در تابستان از پارچه نخی استفاده میکنند) آستینها را تا آرنج بالا میزنند کمربندی پارچهای به میان میبندند و دامنهای چوخه را برای آنکه مانع فعالیت دست و پا نشود بر میگردانند و زیر کمر محکم میکنند و شلوار را نیز تا زانو بالا میزنند و با پاهای برهنه زیر نظر داوران کشتی میگیرند در کشتی با چوخه کسی پیروزی است که پشت حریفرابهخاکبرساند.
در این مراسم ساز و دهل نیز مینوازند
و تماشاگران کشتیگیران را تشک تاریخچه کشتی با چوخه از ابتدا تا کنون این ورزش در
روستاها ایلات و عشایر انجام میگیرد و اوج شکوه و جلال آن در مراسم بزرگ سیزده و
چهارده فروردین اسفرایناست.
کشتی در ایران از قدمت بسیار طولانی
برخوردار است به طوری که تاریخ پیدایش آن نامعلوم و به موزات تاریخ پیش رفته است
این رشته در ایران، ترکیه، یونان، یوگسلای، روسیه، ژاپن و کره متداول بوده است و
به شکلهای مختلف انجام میشده است این تنوع دراجرا حتی درکشور ما در استانها
ایلات و عشایر نیز وجود داشته است.
کشتی چوخهای (چقهای) سرآمد همه کشتیها
بوده است چوخه در کلات نادری درگز چاپشلو قوچان شیروان چناران بجنورد و اسفراین
متداول بوده است که بعدها در مشهد نیشابور تربت جام و آشخانه نیز مرسوم شده است.
در گذشتههای نه چندان دور چوخه
خاستگاه کشتی گیران بنامی بوده و از این رشته پرطرفدار و زیبا قهرمانان بزرگی به
پا خواستند و در جهان نیز سرآمد همه دلاوران شدند.
در رشته جودو و کوراش چوخه کاران
زیادی درخشیدند و در گهواره چوخه پرورش یافتند.
کشتی با چوخه یا همان کشتی کردی
(کشنی) یکی از بارزترین ویژگیهای فرهنگی اجتماعی و بومی محلی خراسان بزرگ به ویژه
منطقه شمال خراسان است در این منطقه کشتی با چوخه نه تنها به عنوان یک ورزش بلکه
به عنوان یک آیین فرهنگی پهلوانی در تمام شئونات و زندگی مردم جریان دارد.
آنها درجشنها و اعیاد و عروسیهای
خود این آیین باستانی را اجرا میکنند و گرامی میدارند و از این طریق همواره
روحیه مردانگی و پهلوانی و سلحشوری را در خود زنده نگه میدارند اکنون که کشتی با
چوخه ثبت ملی و جهانی شده است ضروری است دست اندرکاران ورزش کشور نگاه ویژهای به
این مقوله داشته باشند تا این آیین که ظرفیتهای فرهنگی و اجتماعی و ورزش بسیار
بالایی دارد به جایگاه واقعی و شایسته خود دست یابد ورزش و آئینی که در صورت شناخت
خوب آن میتواند بسیاری از آسیبهای اجتماعی جامعه به ویژه در جوانان را کاهش داده
و به عنوان یک برنامه تفریحی فرهنگی برای خانوادهها در نظر گرفته شود.
کشتی مهارتی است که بیشتر از کهنترین
دوران زندگی خود به آن پرداخته و نیاز ادامه حیات وی بوده است زیرا در کشاکش
فعالیتهای روزانه بدین وسیله توانسته است جان خویش را حفظ و از حریم خود دفاع کند.
کشتی با چوخه سرآمد کشتیهای ایران
است و مجری آن کردها که نژاد اصیل و قدیم هستند میباشد مرحوم منوچهر لطیف مفسر
کشتی ایران کشتی چوخه را همواره کشتی کردی مینامید این کشتی نه فقط به عنوان یک
مسابقه و رقابت بلکه به عنوان یک آیین فرهنگی پهلوانی در میان اهالی شمال خراسان
قابل توجه است به طوری که کشتی گرفتن همواره یکی از رسم و رسومات عروسی کردهای
شمال خراسان بوده است بدین جهت شور و شوق کشتی در وجود تک تک این مردم نهفته است،
علاوه بر کشتی همزمان رقصهای جمعی نیز با دهل و سرنا پا میگرفت کشتی با چوخه در
تمام عرصههای زندگی مردم بعضی شهرها حضور دائمی و با شکوه دارد.
چوخه که در گذشته چوخا گفته میشد نام
نوعی لباس یا بالا پوش سنتی است که کردهای شمال خراسان آن را برتن میکردند این
نوع شنل که توسط زنان از پشم میش یا بز بافته و سپس دوخته میشده است هنگام کشتی
با چوخه به همراه شال سفیدی بر کمر بسته میشود و پیژامهای بر تن کشتی گیر قرار
میگیرد.
زمان و مکان برگزاری با چوخه از
دیرباز در دل طبیعی و محیطهای باز برگزار میشده است چناچه اکثر گودهای کشتی با
چوخه کنونی که از قدیمالایام نیز دایر بودهاند کشتی بر روی خاک نرم و با حضور
انبوه تماشاگران از زن و مرد و پیر و جوان برگزار میشود هنگام برگزاری این کشتی
دو نوازنده سرنا و دهل با نواختن کرمانجی حال و هوای خاصی به ورزش کشتی با چوخه میدهند
و وقتی زورآزمایی کشتی گیران به اوج میرسد بر سرعت چوب طبل و سرنا میافزایند این
موسیقی مقامی معروف به کوراوغلی است که با تمهای سنگین و و رزمی نواخته میشود.
مسابقه کشتی با چوخه در اصل رقابتی
بودن مدت زمانی مشخص بوده است و وقتی فردی در آن پیروز میدان اعلام میشده که
بتواند سه بار تخت پشت یا شانههای حریفش را به زمین برساند اما مسابقههای
امروزین این رشته در وقت 10 دقیقهای برگزار میشود که اگر در پایان پیروزی نداشته
باشد سرنوشت برنده به وقت اضافی 5 دقیقهای موکول خواهد شد ضمن اینکه اجرای فن در
خاک و گرفتن زیر زانوی حریف خطا محسوب میشود و کشتی گیران در 4 یا 5 وزن دسته
بندی میشوند.
کشتی با چوخه فنون اصیل دارد که میتوان
به لنگ، کمر، کمرپیچ، راسته پیچ، قل پیچ، سیخه گیر ،پا پیچ، سرشاخ، لنگ کردی
اشاره کرد.
کشتی گیر در ابتدایی که وارد گود میشود
ابتدا دست بر خاک زده و بر لب و پیشانی مینهد و سپس دوری در گود زده و با چند پرش
آمادگی خود را به حریف اعلام میکند سپس دو کشتی گیر به هم نزدیک شده و با سوت
داور سرشاخ میشوند که از ابتداییترین فنهای خاص این کشتی است آنها تمام توان
خود را به کار میبرند تا پشت حریف را به خاک بمالند پا در این کشتی نقش مهمی دارد
فن لنگ کردی که اصطلاحا به آن یام باش میگویند از مشهورترین فنهای این کشتی سنتی
است که چوخه کاران بایستی تمام حواس خود را جمع کنند تا حریف از این فن استفاده
نکند از دیگر فنون خاص این کشتی فن جوانمردی است بدین صورت که کشتی گیر نباید بدون
آمادگی و یا از پشت به حریف خود حمله کند همچنین نباید فن لنگ را در مواقعی که
ضروری نیست اجرا نماید کشتی گیران حق گرفتن زیر زانوی همدیگر را ندارند و در خاک
نیز هیچ فنی اجرا نمیشود کشتی گیر باید هر دو شانه حریف خود را به مدت یک ثانیه
به خاک بمالد.
برد و باخت در کشتی با چوخه در دو
حالت اتفاق میافتد در حالت اول چوخه کاران میتوانند یکدیگر را ضربه فنی کنند این
ضربه فنی در چند حالت رخ میدهد تماس شانه یا با تشک یا زمین ضربه فنی محسوب میشود
چرخش حول محور شانهها روی آرنج با تماس نشیمن حالت دیگر ضربه فنی است همچنین تکیه
دادن به آرنجها در شرایطی که کشتی گیر با نشیمن روی زمین قرار دارد و نیز خم شدن
شانه نسبت به کمر و تشک هم ضربه فنی به حساب میاید اما پیروزی و برد با امتیاز در
کشتی با چوخه گونهای دیگر هم دارد در این شکل در صورتی که کشتی گیر با اجرای فن
حریف را روبه شکم زده و اصطلاحا او را به خاک و تسلط کامل بر او داشته مجری یک
امتیاز کسب میکند در صورتی که با اجرای فن حریف را به بیرون از تشک از کمر به
بالا ضربه فنی نماید مجری دو امتیاز کسب مینماید همچنین در صورت کم کاری دفاع و
نافرمانی از دستورات داور به کشتی گیر کم کار و خاطی یک اخطار و به حریف یک امتیاز
میدهند که هم ارزش با امتیاز فنی میباشد هنگام برگزاری مسابقهها هر کشتی گیری
به هر نحوی پایش کاملا از تشک یا محوطه مشخص شده بیرون رود یک امتیاز از دست داده
و یک امتیاز به حساب حریفش اضافه میگردد دراین کشتی اجرای فنون از طریق گرفتن بدن
حریف خطا منظور میشود و چوخه کاران درست مثل جودوکاران تنها از طریق گرفتن لباس
حریف اجازه اجری فن دارند شاید به همین دلیل هم باشد که بسیاری از قهرمانان ملی
جودوی ما از کشتی با چوخه وارد جودو شدهاند و در این رشته به افتخارات ملی آسیایی
و بین المللی هم دست یافتهاند.
لباس و لوازم گود چرخه باید از
استانداردهای لازم برخوردار باشد یکی از نا به سامانیهایی که تقریبا در تمام
مسابقات دیده می شود وجود لباسهای چوخه با طرحها و رنگهای مختلف است ضروری است
که همانند سایر ورزشها یک استاندارد مشخص برای لباس یا همان چوخه کشتی گیران در
نظر گرفته شود در حال حاضر کشتی گیران از شلوارهای کشتی استفاده میکنند در حالی
که در گذشته شلوار کشتی با چوخه از پایین به بالا تا میخورد و کشتی گرفتن با آنی
راحت تر بود و داوران نیز در این موارد در هنگام کشتی گول نمیخورند از سویی لباس
چوخه در گذشته سرآستینشداشت ولی الان به صورت حلقهای است و باید مرجعی باشد تا
این قوانین را تصویب و اجرایی کند.
لباس
و لوازم کشتی با چوخه اجزایی دارد که به مهم ترین آنها میتوان اشاره کرد:
چوخه: که جامعه پشمین چوپانان و بزرگان و
در واقع پوشاک قدیمی کردهای خراسان بوده است چوخه در زمانهای پیشین پالتویی
ضخیم و مقاوم و دارای آستین بوده ولی امروزه به یک جلیقه کتانی بدون آستین تبدیل
شده است.
کمربند:
شالی که بر روی چوخه به دور کمر بسته می شود و بدن را مانند سنگ محکم نگه میدارد
و دامن چوخه را به دور آن میپیچد
شلوارک:
که همانند شلوارک کشتی پهلوانی میباشد با این تفاوت که کمی به طرف بالا تا
میشود
دهل
و سرنا زورنه: که با نواختن آن توسط بخشیها، کشتی گیر بول میدان کشتی به
حرکت درمیآید و خود را گرم میکند و برای مسابقه آماده میشود نوای دهل و زورنا
که همان ریتم جنگ است، با تک آوازی نیز برای خبر کشتی است و از مردم میخواهد که
جمع شوند و با دل و جان به تماشا بپردازند میدان کشتی که دایرهای با قطر 10 متر
است و کشتی و کشتی در آنجا برگزار می شود.
باید
در نظر داشت که تمام زیبایی کشتی با چوخه برگزاری آن به شکل سنتی است که می
تواند برای تمام قشرها و رده های سنتی جذابیت داشته باشد کشتی با چوخه همیشه در
فضای باز و دل طبیعت و اماکن تفریحی و بر روی خاک نرم یا چمنی برگزار شده است
ضروری است در حال حاضر نیز تا جایی که اماکن دارد این امر لحاظ شود در
حین کشتی نوای سرنا و دهل و یا قشمه و دهل بخشها با ریتم خاصی شروع شده و
به تدریج که کشتی اوج میگیرد ریتم آن نیز تندتر می شود دست دادن قبل از کشتی نیز
از زیبایی های این ورزش است گودهای کشتی سنتی و معروف در شهرهایی مثل قوچان و
اسفراین نظیر گودةای رهورد و سلطان زیرا به چشمه زینل خان الگوهای
بسیار بارزی برای این مورد است.
چوخه
قوانین مدونی ندارد معمولا در مسابقات کشتی با چوخه اختلاف نظرها گاهی مسئله ساز
و مشکل آفرین است بحث داوری یکی از مواردی است که همواره باعث ایجاد اختلاف در
میان کشتی گیران و دست اندرکاران و به تبع آن کشیده شدن این اختلاف به میان
تماشاگران و شلوغی و هرج و مرج میشود نقطه ضعف این ورزش نبود قوانین و مقررات
جامع و منسجم و واحد است که مورد پذیرش و مقبول همه علاقهمندان داوران و
پیشکسوتان این رشته در کشور باشد در حال حاضر اختلاف نظر در نحوه برگزاری،
داوری و اوزان وجود دارد که گاهی این اختلاف نظرها مشکل ساز می شود.
در
سالهای گذشته هر چه دست به تغییر کشتی با چوخه زدهاند وضع بدتر شده است
زمان کشتی پیرو کشتی آزاد و محدود است تشریفات کشتی با چوخه زیاد شده و
بیشتر از فنون آزاد استفاده میکنند رسوخ فنون رشتههای دیگر به این رشته
ورزشی باعث شده تا کشتی گیران بیشتر زیر گیری میکنند و به همین خاطر فن سنگ
کشتی با چوخه که تماشاگران بسیار میدارد فراموش شود و کشتی گیران بیشتر به دنبال
حداقل امتیاز هستند تا اجرای فنون و همین مسئله باعث شده کیفیت مسابقات افت کند
تماشاگران صبوری کشتی با چوخه که اکثرا روستایی هستند از کشتی گیران توقع دارند
فنون بکر لنگ را اجرا کنند آنها فنون کشتی آزاد وجود که اخیرا وارد چوخه شده است
را دوست ندارند تماشاگر کشتی با چوخه فنون اصیل این ورزش را دوست دارد که
متاسفانه کمتر به چشم میخورد لباس چوخهکاران کمی تغییر کرده است گارد کشتی
آزاد و زیر کسیهای جودو زیباییهای این ورزش بومی سنتی را کم رنگ کرده است در
گذشته کشتی گیر از قدرت بدنی هم استفاده می کرد اما در حال حاضر چنین نیست
این ورزش هم همانند سایر ورزشها احتیاج به ایجاد تیم و لیگ دارد چنانچه کشتی با
چوخه بخواهد به لحاظ مسابقات و رقابتها البته نه در شکل اجرا از حالت سنتی خارج
شده و به صورت حرفهای درآید ضروری است به نظر می رسد که همانند سایر رشتههای
ورزشی به صورت تیمی درآید به طوری که این تیم ها پشتیبان مالی
داشته و از جایی حمایت شوند البته این امر نباید باعث شود که دسترسی
به رقابتهای کشتی با چوخه افراد خاصی که فقط در تیمها حضور دارند محدود
شود مسابقات باید به گونهای باشد که هر جوانی که آمادگی در خود میبیند بتواند در
رقابت ها شرکت کند این رقابت ها به صورت هفتگی یا ماهیانه برگزار می شود در حال
حاضر بیشتر رقابت های کشتی با چوخه دارای زمانبندی مشخص نبوده و
درتاریخهای خاصی مثل اعیاد، روزهای 13
و 14 فروردین
و به صورت پراکنده برگزار میگردد.
این رقابتها
باید زمانبندی شده و در تقویم کشتی با چوخه منطقه در نظر گرفته شوند ضروری است
برنامۀ هفتگی و یا ماهیانهای برای برگزاری این رقابتها در شهرهای مختلف تدوین
شده و سالی چند بار نیز رقابتها به صورت استانی برگزار گردد.
متاسفانه
هنوز ظرفیتها و جذابیتهای کشتی با چوخه برای خیلی از مسئولین ورزشی و فرهنگی به
خوبی درک نشده است.
بودجههای
کلانی که دربرخی ورزشهای بی بازده مثل فوتبال هزینه میشود و هیچ سود و نتیجهای
ندارد که هیچ بعضاً برخی ناهنجاریهای اخلاقی و اجتماعی را نیز درجامعه در پی درد
در صورتی که به کشتی با چوخه با نگاه درخور این آیین فرهنگی ورزشی نگریسته شود میتوان
بهرههای فراوانی درجهت کاهش آسیبهای اجتماعی و فرهنگی در جامعه به ویژه درقشر
جوان از آن گرفت.
درشهرهای که
مهد کشتی با چوخهاند میطلبد که گودهای کشتی با چوخه درخور قدمت کشتی در این
مناطق و نام آوران چوخه درسدههای اخیر گردد گودهای قدیمی موجود تقویت شده
وبرنامه مدونی برای برگزاری مرتب مسابقات طرح ریزی گردد گودهای موجود اکثراًبه
صورت خودجوش ومردمی ایجاد شدهاند و هیچ گونه بودجه و بر نامهای برای آنها
وجودندارد.
مسئولین
وهیات داوران ومجریان گود بایستی از افراد زبده و اهل فن انتخاب شده تا در حین
اجرا احیاناً بحثی پیش نیاید و به کسی اهانت نشود.
مجری و
گوینده گود لازم است در نظر داشته باشد که نباید باحرفها و رفتار خود باعث ایجاد
آزردگی و آشفتگی در بین تماشاگران و یا عدم تمرکز کشتی گیران شود ایراد خیر مقدمهای
مکرر برای هر مسئول هر چند در دره پایین که واردگود می شود گاهی اوقات آنچنان زیاد
است که حوصله تماشاگران را سر میآورد.
یکی از
دلایلی که کشتی با چوخه نتوانسته به جایگاه درخور توجه دست یابد عدم وجود یک نهاد
رسمی و سازمانی به عنوان متولی این ورزش است.
به همین دلیل
معمولاً بودجۀ آنچنانی برای این ورزش اختصاص نمییابد ساختار رشتههای ورزشی در تربیت
بدنی به صورتی است که هر تشکیلات دارای فدراسیونی است اما کشتی با چوخه که زیر
مجموعه کنفدراسیون یا فدراسیون جهانی است به عنوان یک ورزش بومی نتوانسته جایگاه
منسجمی داشته باشد تا از یک هماهنگی وتصمیم ومدیریت وقوانین واحد و متمرکز
برخوردار شود جا دارد این رشته درکنار دیگر رشتههای نزدیک نظیر گیله مردی
مازندران دارای تشکیلات در وزارتخانه ورزش و جوانان شود تا بهتر سازماندهی
شود.
ناهماهنگی در
برگزاری رقابتهای کشتی با چوخه زیاد است الباً تصمیمات بدون هماهنگی و به صورت
شخصی گرفته میشود گاهاً میبینیم که ساالی چند بار در شهرستانهای مختلف
رقابتهایی برگزار میگردد و همه اینها هم نام رقابتهای استانی را به یدک میکشند.
مردم به طور
سنتی رغبت زیادی به این کشتی دارند و شور و علاقه آنهاست که ساعتها در شرایط سخت
و زمین ناهموار بر ر وی زمین نشسته و کشتیها را تماشا می کنند باید در نظر داشت
که مردم و به ویژه مردم روستایی از سرمایههای اصلی کشتی بوده وضروری است با احداث
حداقل جایگاه برای تماشاگران به حفظ آرامش و نظم در بین تماشاگران کمک نمود، تجلیل
از پهلوانان و پیشکسوتان کشتی با چوخه امر شایستهای است که در برخی از گودهای
کشتی با چوخه صورت میگیرد ضروری است که این امر تداوم داشته باشد وهمچنین انتخابهاباید
حق و به جا صورت بگیرد تا از پهلوانان به درستی تقدیر شود.
مشکلی که هم
بر روی آمادگی و آرامش کشتی گیران تاثیر میگذارد و هم تماشاگران را آزار میدهد
نبود امکانات رفاهی و بهداشتی است به لحاظ اینکه مدت این گونه رقابتها طولانی
بوده و معمولاً یک روز کامل طول میکشد و در مناطق غیر مسکونی برگزار میگردد عدم
وجود امکاناتی همچون سرویسهای بهداشتی ، مواد غذایی و آب آشامیدنی این مشکلات را
دو چندان میکند. همچنین وجود تیمهای پزشکی و اورژانس و چادرهایی برای تعویض
لباس چوخه کاران ضروری است.
یکی از
مسائلی که همواره در گودهای کشتی با چوخه روی میدهد عدم وجود نظم درگود است عدم
تناسب تعداد مامورین با جمعیت ، نبود حفاظ بین تماشاگران و میدان کشتی بحث اختلاف
در داوری و سایر موارد باعث ایجاد شلوغی وهرج ومرج در گود شده که در برخی موارد
شاهد حرکات ناپسند و دور از شان چوخه از طرف معدودی از تماشاگران و کشتیگیران
هستیم که شایسته این ورزش نیست.
جوایز کشتی
با چوخه نیز به سبب ماهیت سنتی و ملیاش متفاوت است به فاتحان میدان چوخه قند اهدا
می شود، این قند که همان جایزه است میتواند شتر، گوسفند، قالی، لوازم منزل، وجه
نقد وسکه باشد گاهی اوقات نیز از دستبافتههای عشایر نظیر قالی، جاجیم و گلیم
استفاده میشود.
توجه به
اخلاقیات در کشتی با چوخه امرمهمی است روح معنوی جاری در ورزش کشتی با چوخه بیشباهت
به روح ورزش باستانی و کشتی پهلوانی نیست نیت پاک ورزشکار حاضر در رقابت کشتی با
چوخه و در آغوش گرفتن حریف پیش و پس از مسابقه از الزامات مبارزههای این
ورزش است ریشه مشترک کشتی با چوخه با کشتی پهلوانی که هر دو آیینی برای رزم و حریف
طلبی محسوب میشوند این دو را بیشتر به هم نزدیک کرده است.
کشتی گیران
نیز لازم است در نظر داشته باشند که جنبه پهلوانی و پهلوان منشی در چوخه بالاتر و
زیبنده تر از جنبه قهرمانی آن است.
در پایان
باید خاطر نشان کرد: در اکثر مسابقات کشتی با چوخه بیشتر جوانان به استثنای عده
معدودی که تمرینات باشگاهی دارند بدون داشتن تمرینات وآمادگی لازم پای در گود چوخه
می نهند البته این امر در دراز مدت برای پیشرفت کشتی با چوخه یک آفت است کشتی با
چوخه در صورتی میتواند در سطح ملی و جهانی مطرح شود و نتایج آن به بار بنشیند که
کشتی گیران همواره ازلحاظ بدنی آماده بوده و تمرینات و آمادگیهای جسمی زیر نظر
مربی آگاه و دلسوز داشته باشد.
تأسیس باشگاههای
اختصاصی کشتی با چوخه، برگزاری کلاسهای داوری و مربیگری چوخه، شناسایی فنون بکر و
آموزش دادن به مربیان این رشته و تمرینات مداوم چوخهکاران زیر نظر آنان در توسعه
کشتی با چوخه ضروری است.
انعکاس حرفهای
اخبار و تحلیل کشتی با چوخه در رسانههای جمعی باعث شناخت بیشتر مردم و مسئولان
رده بالا نسبت به این موضوع شده و طبعاً گرایش وعلاقه ملی نیز به این ورزش بیشتر
میشود واین ورزش بیش ازاین جدی گرفته میشود.
زمین بازی؛ که خلاصه مشخصات و نکات قابل توجه با رسم شکل توضیح داده شد.تذکر: ورود و خروج بازیکنان در موقع تعویض بایستی از محدوده مشخص شده انجام گیرد. زمین بازی
اندازه زمین بازی: طول = حداقل ۲۵ متر و حداکثر ۴۲ متر. عرض = حداقل 15 متر و حداکثر 25 متر. در مسابقات بینالمللی برابر است با: طول = حداقل 38 متر و حداکثر 42 متر. عرض = حداقل 18 متر و حداکثر 25 متر. پهنای کلیه خطوط 8 سانتیمتر است. اندازه دایره وسط زمین 3 متر میباشد. فاصله نقطه پنالتی تا خط دروازه 6 متر میباشد. فاصله نقطه پنالتی دوم تا خط دروازه 10 متر میباشد. اندازه ربع دایرههای گوشه زمین (کرنر) 25 سانتیمتر میباشد. اندازه دروازهها: فاصله بین دو تیر دروازه 3 متر و ارتفاع تیر افقی تا سطح زمین 2 متر است. تذکر: ورود و خروج بازیکنان در موقع تعویض بایستی از محدوده مشخص شده انجام گیرد.
توپ؛ محیط آن حداقل ۶۲ و حداکثر ۶۴ سانتیمتر وزن توپ ۳۹۰ الی ۴۳۰ گرم (توپ نمره ۴) شناسایی استاندارد هنگامی که توپ از ارتفاع ۲ متری به زمین رها میشود نباید بیشتر از ۶۵ و کمتر از ۵۵ سانتیمتر از زمین مسابقه جهش نماید.
تعداد بازیکنان؛ یک مسابقه با شرکت دو تیم نباید بیش از ۵ بازیکن باشد که یکی از آنها دروازه بان با لباس مشخص است در شروع مسابقه حداقل بازیکن باید ۵ نفر باشد در صورت اخراج بازیکن هر تیم کمتر از سه نفر مسابقه باید تعطیل شود. ۱- حداکثر بازیکن ذخیره 9 نفر میباشد. ۲- تعداد تعویض سیار نامحدود است حتی دروازه بان (رنگ لباس دروازه بان متمایز از بازیکنان) ۳- عمل تعویض زمانی خاتمه مییابد که بازیکن جانشین وارد زمین شود ۴- چنانچه در جریان بازی تعویض سیار بازیکن جانشین قبل از اینکه بازیکن تعویضی کامل زمین را ترک کند وارد زمین شود. داور بازی را قطع (با رعایت آوانتاژ به تیم حریف) بازیکن تعویضی را بیرون بفرستد به بازیکن جانشین اخطار و بازی با یک ضربه آزاد غیر مستقیم به نفع تیم مقابل از محل توقف توپ زده میشود.
وسایل بازیکن: استفاده از کفش مخصوص برای بازیکن اجباری است. کفش مخصوص فوتسال از پاشنهای صاف و پنجهای معقر تشکیل شده. از انواع این کفش میتوان به F50 اشاره کرد که یکی از محبوبترین انواع ان است. اگر شخصی این نوع کفش را به ظا نداشته باش؛ بازیکن خاطی از زمین خارج فرستاده با تکمیل وسایل با اجازه داوران حتماً در هنگام توقف بازی وارد زمین شود.
برای اداره بازی یک داور اصلی یا سر داور؛ تعیین میگردد. قدرت او که قانون به او تفویض نمودهاست از هنگام شروع بازی تا هنگام اتمام بازی، هر مورد مرتبط با بازی نتیجه نهایی تصمیم با اوست در صورت عدم حضور وقت نگهدار این مسؤولیت به عهده اوست.
کمک داور (داور دوم)؛ بایستی برای هر مسابقه تعیین شود طرف مقابل داور اصلی انجام وظیفه میکند همان قدرت اجرایی را دارد به جز (همه وقایعی را که قبل در حین یا بعد از بازی میافتد ثبت و گزارش کند) در صورت نبودن وقت نگهدار وظیفه دارد دو دقیقه اخراجی بازیکنان و تایم یک دقیقه را محاسبه نماید و تعویض سیار صحیح انجام گرفتهاست. در صورت دخالت بیمورد از جانب کمک داور، داور اصلی بایستی او را از وظیفه آن معاف شخصی دیگری جانشین وی موضوع را گزارش کند.تذکر:در صورت وجود اختلاف نظر بین داور اصلی و کمک داور سرداور (داور اصلی) حاکم خواهد بود.
وقت نگهدار؛ در خارج از بازی در امتداد خط میانی در منطقه تعویض بازیکنان قرار گیرد. وظایف او نگهداری وقت بازی ۲ دقیقه اخراجی یادداشت تایم اوتها و دادن علامت تایم اوت به داوران اعلام زمان بازی با صوت به داوران و یادداشت ۵ خطای اول هر تیم در هر نیمه که توسط داوران اعلام شده - ثبت شماره گلزنان و بازیکنان اخراجی و اخطاری و تایم اوتها آنها میباشد.
مدت بازی؛ مدت بازی دو وقت ۲۰ دقیقهای و زمان بین دو نیمه استراحت ۱۵ دقیقهای میباشد - هر تیم میتواند در هر نیمه یک تایم درخواست کند (در بازیهای حذفی در وقت اضافی تایم اوت وجود ندارد).
شروع بازی، برنده قرعه اختیار انتخاب زمین و بازنده قرعه ضربه شروع بازی را میزند. ضربه شروع به داخل زمین حریف با علامت داور اصلی خواهد بود که فاصله بازیکن مقابل با توپ ۳ متر خواهد بود - از ضربه شروع مستقیماً گل به دست نمیآید.
توپ در بازی و خارج از بازی؛ وقتی توپ خارج از بازی به طور کامل از خط طولی یا عرضی چه از هوا و زمین گذشته باشد. برخورد توپ به سقف سالن اوت اعلام شده و ادامه آن روی خط طولی نزدیکتر میباشد که توسط حریف زده میشود.
روش به دست آمدن گل؛ تمام توپ از خط دروازه بین تیرهای عمودی و افقی عبور کرده به شرطی که بازیکن مهاجم توپ را با دست یا بازو و پرتاب حمل یا هل نداده باشد.
خطاها و رفتارهای ناشایست؛ هرگاه بازیکنی سهواً یا از روی بی احتیاطی یا نیروی نامتعادل یا بیش از اندازه ۱۱ خطای زیر را مرتکب شود یک ضربه آزاد مستقیم -یک ضربه پنالتی- به نفع تیم مقابل (اگر داخل محوطه جریمه باشد) گرفته میشود: لگد زدن -پشت پا زدن - پریدن روی حریف - تنه شدید و خطرناک - تنه از پشت به حریف - تف انداختن - زدن حریف - گرفتن حریف - هل دادن حریف - با شانه به حریف حمله کردن - تکل کردن.
هفت خطای منجر به اخطار: ۱ - مرتکب رفتار غیر ورزشی ۲- با گفتار و کردار به تصمیم داور اعتراض نماید. ۳- مکرراً قوانین بازی را نقص نماید. ۴- شروع مجدد بازی را به تأخیر اندازد. ۵- هنگام شروع مجدد بازی، ضربه آزاد و ضربه کرنر فاصله لازم رعایت نکند. ۶- بدون اجازه داور وارد زمین شود. ۷- بدون اجازه داور زمین را ترک کند. هفت خطای منجر به اخراج: ۱- مرتکب خطای شدید بازی شود. ۲- مرتکب برخورد با زننده شود. ۳- روی حریف یا هر فرد دیگر تف بیندازد ۴- عمداً با دست زدن به توپ، حریف را از یک گل یا موقعیت گل محروم نماید. ۵- موقعیت آشکار گل حریف به سمت دروازه در داخل پیشروی با خطای آزاد مستقیم سلب نماید. ۶- کلمات توهین آمیز بر زبان بیاورد. ۷- در یک مسابقه اخطار دوم بگیرد. تذکر مهم: بازیکنی که اخراج میگردد توسط داور بازی حتماً باید به رختکن هدایت شود و بعد از ۲ دقیقه تیم میتواند بازیکن دیگر جایگزین نماید.
ضربه آزاد؛ تحت عنوان دو دسته ضربه آزاد مستقیم و ضربه آزاد غیر مستقیم میباشد. در ضربه آزاد مستقیم میتوان مستقیماً به حریف گل زد.
خطاهای جمع شده؛ در صورتی که خطاهای یک تیم در هر نیمه به ۵ رسیده (از خطاهای ۱۱ گانه آزاد مستقیم)، (کلیه خطاها قانون ۱۲) از آن به بعد اگر یکی از خطای قانون ۱۲ را مرتکب شود خطای ششم یک ضربه آزاد مستقیم (از نقطه پنالتی دوم) یا محل وقوع خطا (اگر محل خطا بین نقطه پنالتی دوم و دروازده حریف باشد) بدون تشکیل دیوار دفاعی به صورت مستقیم زده میشود. مهاجمین و مدافعین باید فاصله ۵ متر را رعایت کنند. (خط فرضی نقطه پنالتی فاصله رعایت گردد).تذکر:اگر خطای ششم عقبتر از نقطه پنالتی دوم بود، مستقیم به نقطه پنالتی دوم منتقل شده ضربه زده میشود (حق پاس دادن را ندارد).
ضربه پنالتی؛ از نقطه پنالتی زده میشود. زننده ضربه باید مشخص باشد. ضربه حتماً باید به طرف جلو (دروازه حریف) زده شود.
ضربه اوت؛ هرگاه تمام توپ از خط طولی چه از روی زمین چه از هوا بگذرد توپ بایداز محلی که خارج شد توسط تیم مقابل با پا به داخل زمین زده شود. زننده ضربه توپ ساکن روی خط طولی یا خارج از زمین خط طولی باشد بازیکنان تیم مقابل حداقل ٣ متر از محله ضربه باید فاصله داشته باشد اوایل با ضربه اوت نمیتوانست مستقیم گل زد ولی با قانون جدید کمیته فدراسیون فوتسال از سال ٢٠٠٩ ضربات مستقیم اوت چه با دخالت بازیکن چه بدون دخالت اگر مستقیم به گل برود صحیح میباشد.
پرتاب اوت دروازه پرتاب؛ پرتاب اوت دروازه مادامی در بازی است که توپ توسط دروازه بان با دست بیرون از محوطه جریمه قرار گیرد. پرتاب اوت دروازه خطای ۴ ثانیه ندارد. برگشت اوت دروازه دوباره به دروازه بان توسط مدافع (با دست لمس کردن یا کنترل) یک ضربه آزاد غیر مستقیم از محل ۶ متری انجام میگیرد. با پرتاب اوت دروازه نمیتوان مستقیم گل زد.
ضربه کرنر؛ از ضربه کرنر میتوان مستقیم گل زد. ۴ ثانیه دارد، اگر ضربه کرنر به طور صحیح زده نشود ضربه تکرار خواهد شد. در موقع زدن خطاها توپ باید ساکن باشد. همشه برنده قرعه سکه صاحب زمین بازی یا زننده پنالتی یا انتخاب رنگ پیراهن میباشد. تیمی میتواند تایم استراحت بگیرد که صاحب توپ باشد مثل ضربه کرنر، پرتاب اوت، ....... دروازه بان میتواند در زمین حریف بیش از ۴ ثانیه بازی کند. دروازه بان نمیتواند در جریان بازی مستقیم توپ را با دست وارد دروازه حریف کند. پاس عقب مادامی محسوب میشود که توپ از ضربه مچ پا به پایین زده شود (فقط از ناحیه کفش). در زدن اوت پا روی خط نباشد
بازیکن دروازه بان اجازه ندارد توپ را بیشتر از چهار ثانیه در اختیار داشته باشد؛ در غیر این صورت خطا گرفته میشود. این قانون برای بازیکنان معمولی به صورت یک دقیقه است.
از تیمهای برتر جهان در این رشته میتوان به این کشورها اشاره کرد: ایران برزیل اسپانیا ایتالیا روسیه اوکراین آرژانتین
گرم کردن بدن قبل از ورزش
مرحله گرم کردن و سرد کردن بدن یکی از اجزاء مهم تمرینات و مسابقات ورزشی میباشد. ورزشکاران باید آگاه باشند که از گرم کردن بدن نتیجه بهتری برای توانایی بدن میگیرند و بویژه جلوگیری از مصدومیت بدن میکند.
تمرینات گرم کردن عمومی عملیاتی هستند که بدن انسان را جدا از ورزش گرم و فعال میکند. این تمرینات برای گرم کردن ماهیچه و عضلات کلی بدن مؤثر هستند که از جمله مانند دویدن، بازیهای سبک یا کش دادن بدن میباشد. تمرینات مخصوص گرم کردن بدن برای ورزش فوتبال شامل تمرینات تکنیکی مثل توپ یک و دو کردن، پرتاب توپ یا ضرب زدن و…و…و… میباشد
در این بخش ما به تمرینات گرم کردن بدن قبل از بازی فوتبال میپردازیم
. تیم بازی ۳۰ دقیقه قبل از بازی وارد زمین میشود
مرحله اول
بازیکنان توسط مربی به مدت ۱۰ دقیقه آزاد گزاشته میشوند تا بازیکن با توجه به نیاز بدن خود، خود را آماده سازد که معمولاً با دویدن آرام و بعد دویدن با نرمش، نرمش در جا و کشش همراه میباشد
مرحله دوم
درست میکنیم ABCD زمین را به شکل مقابل
دوتیم ۵ نفره تقسیم میکنیم
ضربه برای بازیکنان آزاد است
زمان ۷ دقیقه میباشد
نکته مهم اینکه باید به بازیکنان تذکر داده شود که از تکگل و یا حرکتی که باعث صدمه دیدن شود خودداری کنند
این یک تمرین ایدهآل قبل از شروع بازی میباشد که بازیکنان را در شرایط بازی قرارمیدهد
مرحله سوم
حرکات سرعتی
بازیکنان ۲ به ۲ تقسیم میشوند و کمک مربی در فاصله ۱۰ متری میایستد
معمولاً ۸ بار هر بازیکن بسمت مربی با سرعت میدود
دو تا سرعتی اول ۷۰% سرعت باید انجام شود تا بدن آماده سرعت صد در صد شود
سپس ۶ بار یا صد در صد سرعت باید انجام شود. در هر دفعه که سرعت زده میشود باید دو بازیکن هماهنگ در جا یک حرکت در جا را نیز انجام دهند، مثلاً زانو بلند در جا، پا …. ، سر زدن و هد استارت زدن، و.. و.. و..
در برگشت بازیکنان باید آرام آرام بر گردند بدون راه رفتن و یا ایستادن
در پایان حرکت سرعتی تنفس گرفتن و کشش کردن لازم میبازد
مرحله چهارم
محل شوت به سمت دروازه میباشد که بعد از یک دو کردن باید به دروازه زده شود و همچنین بازیکنان بنا به نیاز خود میتواند کار دیگری را با توپ انجام دهند مثلاً مدافع از کمک مربی بخواهد برایش پرتاپ توپ کند تا با سر و یا پا بر گردرداند تا در شرایط بازی قرار بگیرد؛ و یا حرکت کششی و یا پا به توپ شدن و یا سرعتی کوتاه و مواردی که هر بازیکن بنا به نیاز خود احساس میکند
نکته قابل توجه دیگر حضورسر مربی در زمین که میتواند بازیکنان را زیر نظر داشته باشد و یا اگر بازیکنی در هنگام گرم کردن مشکل و یا مصدومیت کند بتواند سریع تسمیم بگیرد برای جانشینی و همچنین با صحبت کردن بازیکنان را روحیه دهد و همچنین بتواند نفرات تیم مقابل را نیز کنترل کند
تمرین هندبالی
ـ دو تیم را به دو گروه مساوی تقسیم میکنیم
ـ بازی در منطقه ۱۸ قدم صورت میگیرد
ـ دو تیم باید بوسیله دست به همدیگر پاس دهند
ـ اگر بازیکنی توپ را بیش از حد معطل کند توپ به تیم مقابل داده میشود
ـ نوع دیگر این تمرین بدین شکل انجام میشود
ـ پاس اول باید بوسیله دست پرتاب شود و ضربه بعدی بوسیله ضربه سر به یار پرتاب شونده و یار دیگر خودی بازگردانده شود
ـ شکل دیگر بدین صورت انجام میشود که ضربه باید ابتدا یک بار به زمین برخورد کند و بازیکن بعدی در هوا آن را دریافت کند
برای موفقیت و پیروزی در ورزش و مسابقات نه تنها بدن انسان، بلکه روح انسان (از لحاض فکر، احساسات، انگیزه) هم باید آماده باشد. شخص باید فشار روحی و عصبانیت خود را زیر کنترل داشته باشد و هدف نهایی او پیروزی باشد و همچنین پذیرش شکست را هم داشته باشد تا روح و روان خود از آسیب حفظ کند
هر ورزش کاری میتواند بدون یک «مربی روانشناس» برای خود روشهای مختلفی اتخاذ کند مثل روحیه دادن و گرفتن از تیم خود و یا دعا کردن که میتواند باعث آرامش روحیه شود
و در این بخش هم حتی شناختهای جدید علمی پی بردهاست که استفاده کردن از این روشهای شخصی برای اصلاح کردن و کاملتر شدن یک ورزشکار مؤثر میباشد
هدف ما
بالا بردن پایه سازی، استقرار مجدد بنیادهای روحی یک ورزشکار و قدرت وی (بهینهسازی وضع حرکات و قدرت ورزشکار در مقابل وجود استرس در مسابقات ورزشی)
پتانسیال قدرت روحی
توانایی درک کردن موقعیت در زمان بازی، دارای تمرکز، هوشیاری، دارای رفتار مشکل گشایی، توانایی انتخاب، بر طرف کردن استرس و به دست آوردن بهبودی
روشها
تمرینات روحی، روشهای آرامش و استراحت اعصاب، تمرین ایجاد انگیزه، تمرین سست کردن عضلات، تلقین اعتماد بنفس، تمرین درک کردن موقعیت